Tiểu sử Äá» Nhuáºn – Cuộc đời của Äá» Nhuáºn
Mục lục
Äá» Nhuáºn
Äá» Nhuáºn (1922 – 1991) là má»t nhạc sÄ© Viá»t Nam. Ãng là Tá»ng thÆ° ký Äầu tiên của Há»i nhạc sÄ© Viá»t Nam khóa I và II từ 1958 Äến 1983, má»t trong những nhạc sÄ© tiên phong của âm nhạc cách mạng. Äá» Nhuáºn còn là nhạc sÄ© Viá»t Nam Äầu tiên viết opera vá»i vá» Cô Sao, cÅ©ng là tác giả của bản “Du kÃch sông Thao” ná»i tiếng.
Bạn đang xem: Tiểu sử Äá» Nhuáºn – Cuộc đời của Äá» Nhuáºn
Tiá»u sá»
Äá» Nhuáºn quê á» thôn Hoạch Trạch xã Thái Há»c, huyá»n Cẩm Bình, Hải DÆ°Æ¡ng. Sinh ngà y 10 tháng 12 nÄm 1922. Rá»i Cẩm Bình từ rất nhá», Äá» Nhuáºn từng sá»ng nhiá»u nÄm á» thà nh phá» cảng Hải Phòng, nÆ¡i cha ông phục vụ trong Äá»i quân nhạc vá»i vai trò “lÃnh kèn Tây”.
Hải Phòng những nÄm cuá»i tháºp niên 1930 là má»t trong những cái nôi của tân nhạc vá»i những VÄn Cao, Lê ThÆ°Æ¡ng, Hoà ng Quý… NÄm 14 tuá»i, Äá» Nhuáºn tham gia hÆ°á»ng Äạo sinh, hát những ca khúc Pháp và châu Ãu. Ãng cÅ©ng tá»± há»c âm nhạc dân tá»c và biết chÆ¡i sáo trúc, tiêu, Äà n nguyá»t, Äà n tứ, Äà n bầu. Sau Äó, khi âm nhạc cải cách bÆ°á»c Äầu nhen nhóm, Äá» Nhuáºn cÅ©ng bắt Äầu tiếp xúc vá»i tân nhạc, há»c Äà n guitar, banjo, kèn harmonica và ghi âm. Sau ông còn há»c thêm violon, baian vá»i các nhạc công ngÆ°á»i Nga lÆ°u vong á» Hà Ná»i.
NÄm 1939, Äá» Nhuáºn sáng tác ca khúc Äầu tay và o tuá»i 17, bản “TrÆ°ng VÆ°Æ¡ng”, nhân ngà y ká»· niá»m Hai Bà TrÆ°ng á» tá»nh Hải DÆ°Æ¡ng. “TrÆ°ng VÆ°Æ¡ng” Äược phá» biến rá»ng rãi và Äã xuất bản ngay trong nÄm Äó. Tiếp theo, từ cảm hứng lá»ch sá», ông soạn nhiá»u ca khúc nhÆ°: “Chim than”, “Lá»i cha già “, “ÄÆ°á»ng lên ải Bắc”… là cÆ¡ sá» soạn nên vá» ca cảnh Nguyá» n Trãi – Phi Khanh gá»m 3 ca khúc “Chim than”, “Lá»i cha già “, “ÄÆ°á»ng lên ải Bắc” Äược ông viết trong hai nÄm 1940, 1941.
Thá»i gian Äó Äá» Nhuáºn cÅ©ng bắt Äầu tham gia hoạt Äá»ng cách mạng. NÄm 1943, vì in và rải truyá»n ÄÆ¡n tuyên truyá»n cho cách mạng nên ông bá» bắt giam và o nhà lao Hải DÆ°Æ¡ng, rá»i ÄÆ°a lên Há»a Lò và sau bá» Äà y lên SÆ¡n La. Thá»i gian trong tù, Äá» Nhuáºn Äã viết nhiá»u bà i hát cách mạng nhÆ°: “Chiá»u tù”, “Côn Äảo”, “Háºn SÆ¡n La”, “Tiếng gá»i tù nhân”, “Viếng má» tá» sÄ©”, “Du kÃch ca”…
Sau khi Äược trả tá»± do, Äá» Nhuáºn tiếp tục sáng tác và hoạt Äá»ng cách mạng. Ãng viết nhiá»u bà i hát và Äược khá phá» biến thá»i bấy giá»: “Nhá» chiến khu”, “ÄÆ°á»ng trÆ°á»ng vô Nam”, “Tiếng súng Nam Bá»”, “Bé yêu Bác Há»”, “Ngà y Quá»c há»i”… Trong thá»i gian chiến tranh, ông có những ca khúc vá» du kÃch cùng nhiá»u nhạc phẩm khác: “Du kÃch ca”, “Äoà n lữ nhạc”, “Hà nh quân xa”, “Trên Äá»i Him Lam”, “Chiến thắng Äiá»n Biên”, “Tình Viá»t Bắc”, “Lá»a rừng”, “Tiếng hát Äầu quân”, “Ão mùa Äông”, “Äèo bông lau”… Trong sá» Äó phải ká» Äến “Hà nh quân xa” vá»i câu hát ná»i tiếng “Äá»i chúng ta Äâu có giặc là ta cứ Äi” và “Äoà n lữ nhạc” cùng trÆ°á»ng ca bất hủ “Du kÃch sông Thao” vẫn Äược các ca sÄ© ná»i tiếng của Sà i Gòn vá» sau trình bà y.
Thá»i kỳ nà y, có thá» nói Äá» Nhuáºn Äã ảnh hÆ°á»ng nhiá»u nhạc sÄ© cách mạng khác nhÆ° Trần Quý, Lê Lan, Doãn Nho… NÇm 1955, chùm ca khúc Äiá»n Biên Phủ của ông Äã Äược trao giải nhất của Há»i VÇn nghá» Viá»t Nam. Cho Äến nay, giai Äiá»u của bà i “Chiến thắng Äiá»n Biên” là má»t trong những nhạc hiá»u quen thuá»c của Äà i phát thanh và Äà i truyá»n hình.
Sau hòa bình 1954 Äá» Nhuáºn tiếp tục sáng tác và có mặt trong lÄ©nh vá»±c khà nhạc Viá»t Nam qua các tác phẩm: khúc biến tấu trên chủ Äá» dân ca cho flute và piano Mùa xuân trên rừng (1963), tứ tấu Äà n dây Tây Nguyên (1964), ba biến tấu cho violon và piano (1964), tá» khúc giao hÆ°á»ng Äiá»n Biá»n (1965), giao hÆ°á»ng thÆ¡ Äimit’rov (1981)… Ngoà i ra, còn phải ká» Äến ká»ch múa rá»i Giấc mÆ¡ bé Rá»ng (1968), ká»ch múa Má» biá»n (1973) và nhạc ná»n trong các phim tà i liá»u và phim truyá»n: Chiến thắng Äiá»n Biên (1954), Nguyá» n VÇn Trá»i (1965), Má» ÄÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n (1972), LÇng Bác Há» (1975).
Äá» Nhuáºn cÅ©ng là nhạc sÄ© duy nhất trong thế há» Äầu của tân nhạc Äược Äà o tạo bà i bản, ông Äi há»c tại Äại há»c tại Nhạc viá»n Tchaikovsky từ nÄm 1960 Äến 1962. Ãng là má»t trong những ngÆ°á»i Äặt ná»n móng cho thá» loại nhạc ká»ch theo truyá»n thá»ng của opera phÆ°Æ¡ng Tây. Những thá» nghiá»m Äầu tiên của ông xuất hiá»n từ những nÇm 1950 là các ca ká»ch ngắn: Cả nhà thi Äua, Sóng cả không ngã tay chèo, Anh PÇn vá» bản, Hòn Äá. Những nÄm 1970, 1980, Äá» Nhuáºn viết các vá» nhạc ká»ch: Chú Tá» u, Ai Äẹp hÆ¡n ai, TrÆ°á»c giá» cÆ°á»i, Quả dÆ°a Äá»… Äá» Nhuáºn là nhạc sÄ© Viá»t Nam Äầu viết opera vá»i vá» Cô Sao (1965), rá»i sau Äó là NgÆ°á»i tạc tượng (1971). Äá» Nhuáºn còn có những tác phẩm khà nhạc nhÆ° VÅ© khúc Tây Nguyên cho violon và dà n nhạc… NhÆ°ng tên tuá»i ông vẫn gắn bó vá»i những ca khúc nhÆ° “Viá»t Nam quê hÆ°Æ¡ng tôi”, “Tôi thÃch thá» thao” (má»t bà i hát vui, bắt Äầu bằng toà n chữ T), “Em là thợ quét vôi”, “ÄÆ°á»ng bá»n mùa xuân”…
Ngoà i sáng tác, Äá» Nhuáºn còn viết báo, tham gia phê bình.
Äá» Nhuáºn mất và o ngà y 18 tháng 5 nÇm 1991 tại Hà Ná»i.
| Tiá»n nhiá»m: không có |
Tá»ng thÆ° ký Há»i Nhạc sÄ© Viá»t Nam 1957â 1983 |
Kế nhiá»m: Huy Du |
Giải thÆ°á»ng
- Huân chÆ°Æ¡ng Äá»c láºp hạng Nhì
- Giải thÆ°á»ng Há» Chà Minh
- Huân chương Chiến sĩ hạng Nhì
- Huân chương Chiến thắng hạng Nhì
Má»t và i chi tiết
- Con trai của ông là Äá» Há»ng Quân, cÅ©ng là má»t nhạc sÄ© ná»i tiếng, hiá»n giữ chức Chủ tá»ch há»i Nhạc sÄ© Viá»t Nam.
- Con dâu của Äá» Nhuáºn, vợ nhạc sÄ© Äá» Há»ng Quân là Chiá»u Xuân, má»t diá» n viên ná»i tiếng.
- Du kÃch Sông Thao Äược nhiá»u ca sÄ© ná»i tiếng của Sà i Gòn trÆ°á»c 1975 nhÆ° Anh Khoa, Thái Thanh, Mai HÆ°Æ¡ng, Kim TÆ°á»c trình bà y, nhÆ°ng Äá»i tên thà nh Khúc hát Sông Thao hay Tiếng hát Sông Thao. Lá»i hát nhiá»u Äoạn cÅ©ng bá» thay Äá»i.
- Hiá»n nay, tên của ông Äược Äặt tên cho má»t ÄÆ°á»ng phá» á» Hà Ná»i, Äi từ ÄÆ°á»ng Phạm VÄn Äá»ng Äến khu Äoà n ngoại giao Xuân Äá»nh, Äi bên cạnh Công viên Hòa Bình.
Tác phẩm
Ca khúc
|
|
Nhạc khÃ
- Khúc biến tấu trên chủ Äá» dân ca cho flute và piano Mùa xuân trên rừng (1963)
- Tứ tấu Äà n dây Tây Nguyên (1964)
- Ba biến tấu cho violon và piano (1964)
- Tá» khúc giao hÆ°á»ng Äiá»n Biá»n (1965)
- Giao hÆ°á»ng thÆ¡ Äimit’rov (1981)
- Violon và dà n nhạc Vũ khúc Tây Nguyên
Nhạc ká»ch
Ca ká»ch ngắn
- Ai Äẹp hÆ¡n ai
- Anh PÇn vá» bản
- Cả nhà thi Äua
- Chú TỠu
- Äêm vui không ngủ
- Hòn Äá
- Nguyá» n Trãi – Phi Khanh
- Ãng Äá
- Quả dÆ°a Äá»
- Sóng cả không ngã tay chèo
- TrÆ°á»c giá» cÆ°á»i
Nhạc ká»ch
- Cô Sao (1965)
- NgÆ°á»i tạc tượng (1971)
- NguyỠn Trãi (1980)
Ngoà i ra, có thá» ká» Äến ká»ch múa rá»i Giấc mÆ¡ bé Rá»ng (1968), ká»ch múa Má» biá»n (1973) và nhạc ná»n trong các phim tà i liá»u và phim truyá»n: Chiến thắng Äiá»n Biên (1954), Nguyá» n VÇn Trá»i (1965), Má» ÄÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n (1972), LÇng Bác Há» (1975).
Tham khảo
- ^ aÄCon ÄÆ°á»ng âm nhạc nhạc sÄ© Äá» Nhuáºn, VTV
- ^ aÄâbâ90 nÄm ngà y sinh nhạc sÄ© Äá» Nhuáºnâ. Báo Sà i Gòn Giải Phóng Online. Truy cáºp 2 tháng 10 nÄm 2014.
- ^ âChuyá»n chÆ°a biết vá» ca khúc Chiến thắng Äiá»n Biênâ. Báo Äiá»n tá» VTC News. Truy cáºp 2 tháng 10 nÄm 2014.
(Nguá»n: Wikipedia)
Đăng bởi: Trường Tiểu Học Tiên Phương
Chuyên mục: Tiểu sử
