Tiểu sử Nguyá» n Äôn – Cuộc đời của Nguyá» n Äôn
Nguyá» n Äôn
Nguyá» n Äôn (1918â2016), tên tháºt là Nguyá» n Khâm, là má»t Trung tưá»ng Quân Äá»i Nhân dân Viá»t Nam, nguyên Thứ trưá»ng Bá» Quá»c phòng, Tư lá»nh Äầu tiên Quân khu 4, Bà thư Äảng á»§y kiêm ChÃnh á»§y và Tư lá»nh Quân khu 5, nguyên ChÃnh trá» viên Äá»i du kÃch Ba TÆ¡.
Bạn đang xem: Tiểu sử Nguyá» n Äôn – Cuộc đời của Nguyá» n Äôn
Thân thế
Nguyá» n Äôn sinh ra và lá»n lên trong má»t gia Äình già u truyá»n thá»ng cách mạng, thuá»c xã Tá»nh Bình, huyá»n SÆ¡n Tá»nh, tá»nh Quảng Ngãi.
Sá»± nghiá»p
Ãng tham gia Cách mạng từ nÄm 18 tuá»i, tháng 8/1938, ÄÆ°á»£c kết nạp và o Äảng Cá»ng sản Äông Dương và hoạt Äá»ng trong nhóm Äông Dương Cá»ng sản liên Äoà n, rá»i ÄÆ°á»£c bầu Bà thư chi bá» tại Äá»a phương.
Cuá»i nÄm 1939 ông bá» thá»±c dân Pháp bắt giam và kết án 2 nÄm tù khá» sai, hết hạn tù ông bá» ÄÆ°a Äi an trà ỠBa TÆ¡, tham gia tá» chức Ủy ban Cứu quá»c Quảng Ngãi và thà nh láºp Tá»nh á»§y lâm thá»i tá»nh Quảng Ngãi.
– Tháng 3/1945, ông tham gia lãnh Äạo Khá»i nghÄ©a Ba TÆ¡, thà nh láºp chÃnh quyá»n cách mạng và tá» chức chá» huy, lãnh Äạo Äá»i Du kÃch Ba TÆ¡ vá»i chức vụ ChÃnh á»§y. Äá»ng thá»i tham gia công tác in tà i liá»u cho Äảng bằng cách qua mắt Äá»ch, sắm chiếc thuyá»n con trên sông Liên, tá»± mà y mò in hà ng trÄm trang tà i liá»u tuyên truyá»n cách mạng. Ãng từng lặn lá»i lên núi Cao Muôn cắt máu Än thá» vá»i già là ng ngưá»i dân tá»c thiá»u sá», thuyết phục Äá»ng bà o nÆ¡i Äây á»§ng há» Viá»t Minh, xây dá»±ng Ba TÆ¡ thà nh khu cÄn cứ cá»§a Äá»i du kÃch và là phên dáºu vững và ng phÃa tây Quảng Ngãi.
– Tháng 8/1945: Ủy viên Thưá»ng vụ Tá»nh á»§y, tham gia lãnh Äạo tá»ng khá»i nghÄ©a già nh chÃnh quyá»n tá»nh Quảng Ngãi;
– Tháng 9/1945: Ủy viên Thưá»ng vụ, Phó Chá» huy Ban Quân chÃnh Nam phần Trung bá», lãnh Äạo kháng chiến chá»ng Pháp á» bảy tá»nh từ Phú Yên Äến Bình Thuáºn;
– 1946 – 1948: ChÃnh trá» viên Chi Äá»i 2 Quảng Ngãi; ChÃnh trá» viên Trung Äoà n 94 và 68; Trưá»ng phòng Tá» chức và Kiá»m tra Khu 5, kiêm ChÃnh trá» viên Ban Quân giá»i Khu 5; tham mưu trưá»ng Liên khu V (1949 – 1954).
– 1950: ChÃnh á»§y Trung Äoà n 210 (sau là Trung Äoà n 108), tham gia chá» huy Mặt tráºn Quảng Nam; ChÃnh á»§y kiêm Chá» huy trưá»ng Mặt tráºn Nam Tây Nguyên;
– 1951 – 1954: Tham mưu trưá»ng, Phó Tư lá»nh Liên khu 5, tham gia chá» huy chiến dá»ch An Khê (1953), chiến dá»ch chá»ng cuá»c hà nh quân AtlÄng (1-3/1954);
– NÄm 1954: Sư Äoà n trưá»ng kiêm ChÃnh á»§y Sư Äoà n 324 Äến 1956.
– NÄm 1955 – 1960: Tư lá»nh Quân khu 4;
– NÄm 1960 – 1976: Ủy viên dá»± khuyết Ban Chấp hà nh Trung ương Äảng Cá»ng sản Viá»t Nam khóa III
– NÄm 1961 – 1967: Bà thư Liên khu 5, Tư lá»nh Quân khu 5;
– NÄm 1968 – 1972: Thứ trưá»ng Bá» Quá»c phòng, Phó Tá»ng Tham mưu trưá»ng Quân Äá»i nhân dân Viá»t Nam, Ủy viên Quân á»§y Trung ương, kiêm Chá»§ nhiá»m Ủy ban Thanh tra Quân Äá»i (1971);
– NÄm 1971 – 1975: Äại biá»u Quá»c há»i khóa IV
– 1973 – 1977: Trưá»ng ban công tác miá»n Tây (CP-38);
– 1978 – 1982: Phó Chá»§ nhiá»m Ủy ban Thanh tra ChÃnh phá»§;
– NÄm 1992 – 1997: Äại biá»u Quá»c há»i khóa IX
Khi vá» hưu, ông ÄÆ°á»£c bầu là m Phó Chá»§ tá»ch Há»i Cá»±u Chiến binh Viá»t Nam.
NÄm 2016 ông từ trần tại nhà riêng, thà nh phá» Äà Nẵng, hưá»ng thá» 98 tuá»i.
Vinh danh
- Má»t Huân chương Há» Chà Minh, hai Huân chương Quân công hạng Nhất;
- Má»t Huân chương Kháng chiến hạng Nhất;
- Má»t Huân chương Chiến thắng hạng Nhất
- Cùng nhiá»u Huân, Huy chương và phần thưá»ng cao quý khác.
NÄm 2012, ông ÄÆ°á»£c trao tặng danh hiá»u Anh hùng lá»±c lượng vÅ© trang nhân dân cùng Há» Chà Mân.
Tác phẩm
- Bình minh Ba TÆ¡ (há»i ký)
Tham khảo
- ^ âHai vá» tưá»ng Anh hùng Äất Quảngâ. Báo Quảng Ngãi.
- ^ âATK Ba TÆ¡ – Bá» phóng từ lá»ch sá»â. Sà i Gòn giải phóng.
- ^ Tưá»ng lÄ©nh Quảng Ngãi[liên kết há»ng]
- ^ âBa tư lá»nh, ba ngưá»i anh hùngâ. NghÄ©a tình Äá»ng Äá»i.
- ^ âÄá»i du kÃch Ba TÆ¡ ngà y ấy…â. Nhân dân Äiá»n tá».
- ^ âNgưá»i du kÃch Ba TÆ¡ còn lạiâ. Dân Viá»t.
- ^ Tưá»ng Nguyá» n Äôn và những chiến sÄ© Tiá»u Äoà n 248 anh hùng
- ^ ThÄm các Äá»ng chà trong Bá» Tư lá»nh Quân khu qua các thá»i kỳ
- ^ âDanh sách Äại biá»u Quá»c há»i khóa IXâ. Quá»c há»i.
- ^ Quyết Äá»nh cá»§a Ban Bà thư sá» 100-QÄ/TW: Vá» viá»c thà nh láºp Há»i Cá»±u chiến binh Viá»t Nam, ngà y 3 tháng 2 nÄm 1990
- ^ Trung tưá»ng Nguyá» n Äôn: Äại tưá»ng Võ Nguyên Giáp – Vá» tưá»ng cá»§a Äất nưá»c – Vá» tưá»ng cá»§a lòng dân!
- ^ âTrung tưá»ng Nguyá» n Äôn từ trầnâ. Công an nhân dân Online.
- ^ Tư lá»nh Äầu tiên – Äá»ng chà Nguyá» n Äôn
- ^ Trao tặng danh hiá»u Anh hùng LLVTND cho Äá»ng chà Nguyá» n Äôn và Há» Chà Mân
(Nguá»n: Wikipedia)
Đăng bởi: Trường Tiểu Học Tiên Phương
Chuyên mục: Tiểu sử