Tiểu sử Phạm Hạp – Cuộc đời của Phạm Hạp
Mục lục
Phạm Hạp
Phạm Hạp (èç, ?-979) là má»t võ tÆ°á»ng Äá»ng thá»i cÅ©ng là má»t trong những vá» quan trung thần của vua Äinh Tiên Hoà ng. Ãng là ngÆ°á»i là ng Trà HÆ°Æ¡ng, Nam Sách, Hải DÆ°Æ¡ng. Theo sách Tông phả ká»· yếu tân biên của Phạm Côn SÆ¡n dẫn gia phả há» Phạm, ông là tá» 8 Äá»i của tÆ°á»ng Phạm NgÅ© Lão thá»i nhà Trần . Ãng Äược sá» sách Trung Hoa liá»t và o danh sách “Giao Châu thất hùng”, tức 7 anh hùng ngÆ°á»i Giao Châu gá»m: Äinh Bá» LÄ©nh, Äinh Liá» n, Lê Hoà n, Äinh Äiá»n, Nguyá» n Bặc, Phạm Hạp và Phạm Cá»± Lượng.
Bạn đang xem: Tiểu sử Phạm Hạp – Cuộc đời của Phạm Hạp
Tiá»u sá»
Phạm Hạp sinh ra trong má»t gia Äình có truyá»n thá»ng võ nghá». Ãng ná»i là Phạm Lá»nh Công, giữ chức Äông giáp tÆ°á»ng quân Äá»i Ngô Quyá»n. Cha là Phạm Mạn, là m tham chÃnh Äô Äá»c Äá»i Ngô Nam Tấn vÆ°Æ¡ng Ngô XÆ°Æ¡ng VÄn, mẹ là Trần Thá» Há»ng. Ãng bà có tám ngÆ°á»i con, 5 trai, 3 gái Äá»u hiá»n Äạt.
Ngay từ nhá» Phạm Hạp Äã tá» rõ tÆ° chất thông minh, có chà lá»n, vÄn võ Äá»u thấu hiá»u. Ãng thÆ°á»ng cùng em trai là Phạm Cá»± Lạng Äem tiá»n của chiêu dụ má»i ngÆ°á»i, mua ngá»±a luyá»n quân.
Sá»± nghiá»p
Giúp nhà Äinh
Khi Äinh Bá» LÄ©nh dấy binh dẹp loạn 12 sứ quân, Phạm Hạp cùng em trai Äem hÆ¡n 2000 ngÆ°á»i, ngá»±a từ quê Äến Hoa LÆ° phò Äinh Bá» LÄ©nh. Theo thần tÃch Äình HÆ°á»ng NghÄ©a, xã Minh Thuáºn, Vụ Bản, Nam Äá»nh thì Phạm Hạp chÃnh là ngÆ°á»i Äánh bại và chém chết sứ quân Nguyá» n Khoan á» Tam Äái.
NÄm Máºu Thìn (968), dẹp xong loạn 12 sứ quân, Äinh Bá» LÄ©nh lên ngôi Hoà ng Äế, tức là Äinh Tiên Hoà ng Äế, Äặt Quá»c hiá»u là Äại Cá» Viá»t, Äóng Äô á» Hoa LÆ°. Phạm Hạp Äược phong chức quan Vá» Ãy, là quan thân cáºn của vua.
Táºn trung vá»i nhà Äinh
NÄm 979, vua Äinh và Nam Viá»t vÆ°Æ¡ng Liá» n bá» sát hại (xem bà i vá» Äinh Tiên Hoà ng), Vá» vÆ°Æ¡ng Äinh Toà n má»i 6 tuá»i Äược láºp lên ngôi. Các Äại thần Äinh Äiá»n, Nguyá» n Bặc và Phạm Hạp thấy uy quyá»n của Phó vÆ°Æ¡ng Lê Hoà n quá lá»n bèn khá»i binh chá»ng Lê Hoà n nhÆ°ng cả ba tÆ°á»ng nhanh chóng bá» Lê Hoà n dẹp tan.
Phạm Hạp bá» Lê Hoà n xá» tá». Tuy váºy, em trai ông là Phạm Cá»± Lạng vẫn Äược Lê Hoà n tin dùng là m tÆ°á»ng dÆ°á»i quyá»n.
Äá»n thá»
Danh tÆ°á»ng Phạm Hạp Äược láºp Äá»n thá» á» thôn Äông Thái, xã Lê Há», huyá»n Kim Bảng, tá»nh Hà Nam.
Theo thần tÃch là ng Cao Máºt, nÆ¡i có Äá»n thá» Phạm Hạp, Ãng sinh ngà y 20 tháng 7, hoá ngà y 30 tháng chạp. Quê á» xã Cát Lợi, tá»nh Bắc Ninh, có công giúp vua Äinh Tiên Hoà ng dẹp yên loạn tháºp nhá» sứ quân (12 sứ quân). Khi Äất nÆ°á»c thanh bình, ông Äược giao vá» láºp ấp á» xã Cao Máºt, Äược hÆ°á»ng lá»c từ sá» thuế thu Äược á» huyá»n Kim Bảng. Sau khi qua Äá»i, nhân dân thÆ°Æ¡ng tiếc láºp Äá»n thá». Khi Trần Nhân Tông Äi Äánh giặc Nguyên, qua Äá»n thá» Phạm Hạp, và o là m lá» cầu Äảo, Äược âm phù thắng tráºn. Thắng tráºn trá» vá», nhà vua phong cho thần 6 chữ Linh ứng bảo quá»c cÆ° sÄ©. Vua Lê Thái Tá» phong 6 chữ Tô Äà m Äại liêu Há»ng ân. NÄm 1880, vua Tá»± Äức chuẩn cho dân là ng thá» cúng nhÆ° cÅ©. Ngà i Äược ban sắc phong của các triá»u vua Tá»± Äức nÄm 1853, Äá»ng Khánh nÄm 1887, Duy Tân nÄm 1909, Khải Äá»nh nÄm 1924. Dân là ng có lá» kiêng huý chữ Hạp, hà ng nÄm dân là ng tá» chức tế lá» và o các ngà y sinh và ngà y hoá của ngà i.
Tên tuá»i của Phạm Hạp còn Äược Äặt cho tuyến ÄÆ°á»ng Phạm Hạp nằm á» trung tâm thá» trấn Thiên Tôn, huyá»n Hoa LÆ° tá»nh Ninh Bình.
Tham khảo
- Äại Viá»t Sá» ký Toà n thÆ°
Xem thêm
- Nhà Äinh
- Äinh Tiên Hoà ng
- Phạm Cự Lạng
Chú thÃch
- ^ Phạm NgÅ© Lão (1254â1320)
- ^ Xem “Viá»t sá» toà n thÆ°”, Phần 3 – Viá»t Nam Trên ÄÆ°á»ng Äá»c Láºp – ChÆ°Æ¡ng 1 – Nguyá» n VÄn SÆ¡n
(Nguá»n: Wikipedia)
Đăng bởi: Trường Tiểu Học Tiên Phương
Chuyên mục: Tiểu sử
