Tiểu sử Tôn SÄ© Nghá» – Cuộc đời của Tôn SÄ© Nghá»
Tôn SÄ© Nghá»
Tôn SÄ© Nghá»
Tôn SÄ© Nghá» (1720-1796), tên tiếng Trung: å«å£«æ¯ , tá»± Trà Dã (æºå¶), má»t tên tá»± khác là Bá» SÆ¡n (补山), ngÆ°á»i tá»nh Chiết Giang, là má»t Äại thần của nhà Thanh, Trung Quá»c.
Ãng nguyên là quan vÄn, Äá» tiến sÄ© Äá»i Cà n Long; trải qua các chức vụ nhÆ° ná»i các trung thÆ°, thá» Äá»c, biên tu, thái thÆ°á»ng thiếu khanh. Sau Äó tá»i SÆ¡n Äông là m bá» chÃnh sứ rá»i Äá»i sang là m tuần phủ Quảng Tây. Ãng cÅ©ng hai lần là m tá»ng Äá»c Lưỡng Quảng trong thá»i kỳ trá» vì của hoà ng Äế Cà n Long. Lần thứ nhất, từ ngà y 26 tháng 2 nÄm 1785 tá»i ngà y 1 tháng 9 nÄm 1785, phụng chá» dụ của hoà ng Äế Cà n Long Äến thay thế ThÆ° ThÆ°á»ng là m tá»ng Äá»c Lưỡng Quảng vá»i chức danh là Tá»ng Äá»c Lưỡng Quảng cùng Äá»a phÆ°Æ¡ng Äá» Äá»c quân vụ, lÆ°Æ¡ng thảo kiêm tuần phủ sá»±, là chức quan cao cấp nhất tại hai tá»nh Quảng Tây và Quảng Äông. Sau Äó Phú Lặc Há»n thay thế ông từ ngà y 1 tháng 9 nÄm 1785 tá»i ngà y 2 tháng 5 nÄm 1786. Từ ngà y nà y ông lại tiếp tục là m tá»ng Äá»c Lưỡng Quảng cho tá»i ngà y 19 tháng 2 nÄm 1789 và ngÆ°á»i thay thế ông là Phúc Khang An (?-1796), sau khi Äá»i quân do ông chá» huy nhằm giúp Lê Chiêu Thá»ng quay lại ngai và ng của Äại Viá»t bá» quân Äá»i của Nguyá» n Huá» Äánh bại trong tráºn chiến tại ThÄng Long dá»p tết Ká»· Dáºu 1789.
NÄm 1787, ông chá» huy viá»c phòng ngá»± tại Triá»u Châu Äá» phòng quân khá»i nghÄ©a của Lâm Sảng VÄn (æç½æ) tại Äà i Loan tiến và o Quảng Äông. NÄm sau, ông chá» huy quân Äá»i nhà Thanh tiến và o Äại Viá»t theo yêu cầu của Lê Chiêu Thá»ng nhằm giúp ông nà y phục há»i nhà Háºu Lê. Chiến dá»ch hà nh quân nà y của Tôn SÄ© Nghá» là má»t trong mÆ°á»i chiến dá»ch hà nh quân lá»n (tháºp toà n võ công) trong Äá»i hoà ng Äế Cà n Long, Äược ghi lại trong Tháºp toà n ký (1792) của vá» hoà ng Äế nà y. CÅ©ng nhân Äó mà Cà n Long tá»± xÆ°ng là Tháºp toà n lão nhân. Chi tiết cụ thá» xem bà i Chiến thắng Ká»· Dáºu.
Bạn đang xem: Tiểu sử Tôn SÄ© Nghá» – Cuộc đời của Tôn SÄ© Nghá»
Mặc dù không thà nh công trong viá»c phục há»i nhà Háºu Lê nhÆ°ng sau Äó ông vẫn Äược phong là nhất Äẳng mÆ°u dÅ©ng công, là quân cÆ¡ Äại thần và Äảm nháºn chức vụ Binh bá» thượng thÆ°. NÄm 1791, Äá»i sang là m tá»ng Äá»c Tứ Xuyên, cung ứng quân nhu cho Äá»i quân của Phúc Khang An trong chiến dá»ch trừng phạt quân Äá»i của ngÆ°á»i Gurkha tại khu vá»±c ngà y nay là Gorkha thuá»c Nepal (sá» sách Trung Hoa gá»i là å»å°åä¹ä¹± – Khuếch NhÄ© Khách chi loạn). Thá»i gian sau Äó ông còn dẫn quân trấn áp khá»i nghÄ©a của ngÆ°á»i Miêu và Bạch Liên giáo. Gia Khánh nÄm thứ nhất (1796) chết tại trung quân.
Xem thêm
- Nguyá» n Huá»
- Phú Lặc Há»n (å¯å渾)
- Phúc Khang An (ç¦åº·å®)
- ThÆ° ThÆ°á»ng (è常)
Tham khảo
- ^ Truhart, Peter (2000). Regents of nations: systematic chronology of states and their political representatives in past and present: a biographical reference book, Volume 3. K. G. Saur. ISBN 978-3-598-21545-2.
(Nguá»n: Wikipedia)
Đăng bởi: Trường Tiểu Học Tiên Phương
Chuyên mục: Tiểu sử
