Tiểu sử Trần Độ – Cuộc đời của Trần Độ

Trần Độ

Trần Độ (23 tháng 9 năm 1923 â€“ 9 tháng 8 năm 2002) là nhà quân sá»±, chính trị gia Việt Nam, và là Trung tướng Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Bạn đang xem: Tiểu sử Trần Độ – Cuộc đời của Trần Độ

Tiểu sử

Ông tên thật là Tạ Ngọc Phách, sinh trưởng trong một gia đình công chức ở xã Tây Giang huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Bố ông là thÆ° ký ở toà thông sứ tại Hà Nội, thường gọi là “quan phán”.

Năm 1939, ông tham gia làm báo Người Mới cùng với Nguyễn Thường Khanh, tức Trần Mai Ninh ở Hà Nội. Trong cuộc ruồng bố năm đó, ông bị Pháp bắt giữ nhưng không có chứng cứ để buộc tội nên ông lại được thả.

Trần Độ gia nhập Đảng Cộng sản Đông DÆ°Æ¡ng năm 1940. Cuối năm 1941, ông lại bị bắt^[1]. Tòa án tại Thái Bình xá»­ án 15 năm tù giam. Cuối năm 1941, từ Hoả Lò (Hà Nội), Trần Độ bị đầy lên SÆ¡n La. Tại đây, ở tù cùng thời gian này có Nguyễn LÆ°Æ¡ng Bằng, Lê Đức Thọ, Xuân Thuá»·… Năm 1943, trên đường giải từ SÆ¡n La ra Côn Đảo, Trần Độ đã trốn thoát để ra ngoài tiếp tục hoạt động cách mạng. Ông lãnh đạo giành chính quyền ở Đông Anh, Hà Nội rồi bước vào cuộc đời binh nghiệp.

Công tác chính trị trong quân đội

Năm 1946, ở tuổi 23, ông làm Chính ủy Mặt trận Hà Nội khi Toàn quốc kháng chiến. Năm 1948 ông được phong hàm đại tá. Sau đó ông tham gia làm báo Vệ quốc quân (sau này là báo Quân đội Nhân dân) trực thuộc Cục Chính trị, từ số 21 trở đi ông là Chủ nhiệm báo.

Năm 1950, ông làm chính ủy Trung đoàn Sông Lô mà Lê Trọng Tấn làm Trung đoàn trưởng, rồi làm Chính ủy Đại đoàn 312. Năm 32 tuổi (1955), Trần Độ là Chính ủy Quân khu 3 (Quân khu Tả ngạn) và đến năm 1958 được phong hàm Thiếu tướng.

Cuối năm 1964, ông vào miền Nam Việt Nam với bí danh Chín Vinh, cùng với các tướng Nguyễn Chí Thanh, Lê Trọng Tấn, Nguyễn Hòa, Hoàng Cầm để gây dựng lực lượng vũ trang chống chính quyền Việt Nam Cộng hòa và giữ chức Phó Chính ủy và Phó Bí thư Quân ủy Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam.

Tháng 3 năm 1974, ông được phong hàm Trung tướng cùng đợt với Lê Đức Anh, Lê Trọng Tấn, Đàm Quang Trung, Đồng Sĩ Nguyên.

Từ năm 1974 đến năm 1976, ông giữ chức vụ Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.

Công tác tuyên huấn, văn nghệ

Chuyển sang ngạch dân sự, ông giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Văn hóa kiêm Phó Ban Tuyên huấn Trung ương phụ trách văn hóa văn nghệ. Khi Ban Văn hóa văn nghệ Trung ương được thành lập (1981), ông giữ chức Trưởng ban kiêm Thứ trưởng Bộ Văn hóa. Ở chức vụ này ông đã soạn nghị quyết số 5, củng cố tiến trình Cởi Mở văn hóa trong thời kỳ Đổi Mới.

Ông còn làm Phó Chủ tịch Quốc hội khóa 7, Chủ nhiệm Ủy ban văn hóa và giáo dục của Quốc hội, ủy viên Hội đồng Nhà nước (1989-1992).

Ông cũng là ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam các khóa 3 (dự khuyết từ năm 1960 đến năm 1972), 4, 5, 6 (1960-1991).

Ông đã được tặng thưởng Huân chÆ°Æ¡ng Hồ Chí Minh, Huân chÆ°Æ¡ng Quân công (hạng nhất và hạng ba),…

Do bất đồng chính kiến với một số lãnh đạo cao cấp khác của Đảng Cộng sản Việt Nam, ông bị khai trừ khỏi Đảng ngày 4 tháng 1 năm 1999 khi đã 58 năm tuổi đảng.

Ông mất ngày 9 tháng 8 năm 2002 sau một thời gian dài lâm bệnh nặng, tuổi cao, sức yếu.

Đám tang

Cái chết của ông 4 ngày sau mới được chính quyền Việt Nam chính thức đưa tin. Đám tang ông tuy vậy có sá»± tham dá»± đông đảo mọi tầng lớp quần chúng và trí thức, văn nghệ sÄ©. Có đại diện của 130 hội đoàn, cÆ¡ quan, cá»±u chiến binh và cÆ° dân sinh quán Thái Bình. Đại tướng Võ Nguyên Giáp gá»­i vòng hoa đến viếng nhÆ°ng người đưa vòng hoa đại tá Huyên phải quyết liệt đấu tranh, mới được giữ hai chữ “thÆ°Æ¡ng tiếc”, phải bỏ hai chữ “vô cùng” trên vòng hoa tang ^[2]. Cả gia đình Đại tướng Lê Trọng Tấn cÅ©ng có mặt đông đủ.

Trong đôi câu đối tặng Trần Độ, Hà Sĩ Phu viết:

Văn võ tung hoành, trung tướng phong trần, thế sự song kiên song trọng đảm

Bắc Nam xuất nhập, đại quân tế độ, hùng binh nhất trượng, nhất đan tâm.

Về phía chính quyền đại diện cao nhất là Phó chủ tịch Quốc Hội. Trưởng ban tổ chức là Vũ Mão, đứng đầu ủy ban đối ngoại của Quốc Hội, khi đọc điếu văn đã chỉ trích lầm lỗi của ông, bị trưởng nam ông Độ phản đối được sự đồng tình của các khách tham dự.^[2][3]

Quan điểm đổi mới của Trần Độ

Ở cÆ°Æ¡ng vị thay mặt Đảng lãnh đạo văn nghệ, ông có ý thức “cởi trói” cho văn nghệ. Ông nhận thức rằng: “Văn hóa mà không có tá»± do là văn hóa chết. Văn hóa mà chỉ còn có văn hóa tuyên truyền cÅ©ng là văn hóa chết. Càng tăng cường lãnh đạo bao nhiêu, càng bóp chết văn hóa bấy nhiêu, càng hiếm có những giá trị văn hóa và những nhà văn hóa cao đẹp.“.

• Không có khả năng và phÆ°Æ¡ng pháp để phát hiện tài năng
• Không có khả năng và không biết sá»­ dụng tài năng, vì nó cho rằng tài năng thường có hại, tài năng không chịu ngoan ngoãn phục tùng
• Nó lại càng không có khả năng phân biệt tài năng thật và tài năng giả, trí thức thật và trí thức giả. Nó chỉ thích nghe những điều xuôi chiều và xu nịnh, Nó không thể chịu được những cái độc đáo và không dung tha sá»± độc lập”.

Về vấn đề Đảng lãnh đạo, Trần Độ phát biểu: “Tôi vẫn tán thành và ủng hộ vai trò lãnh đạo chính trị của Đảng. NhÆ°ng lãnh đạo không có nghÄ©a là thống trị. Đảng lãnh đạo không có nghÄ©a là đảng trị. Kinh nghiệm lịch sá»­ trong nước và thế giới đã chứng minh rằng mọi sá»± độc quyền, độc tôn đều đưa tới thoái hoá, ruỗng nát, tắc tỵ không những của cÆ¡ thể xã hội mà cả cÆ¡ thể Đảng nữa”.

Theo Trần Độ “nguyên nhân sâu xa của các hiện tượng tiêu cá»±c trong Đảng và phần nào trong xã hội là ở cÆ¡ chế lãnh đạo toàn diện tuyệt đối của Đảng”.

Ông kêu gọi: “Đảng Cộng sản phải tá»± mình từ bỏ chế độ độc đảng, toàn trị, khôi phục vai trò, vị trí vốn có của Quốc hội, Chính phủ. Phải thá»±c hiện đúng Hiến pháp, tức là sá»­a chữa các đạo luật chÆ°a đúng tinh thần Hiến pháp. Đó là phải có những đạo luật ban bố quyền tá»± do lập hội, lập đảng, tá»± do ngôn luận, luật báo chí, xuất bản. Sá»­a chữa các luật bầu cá»­ ứng cá»­ tá»± do, từ bỏ quyền quyết định của cÆ¡ quan tổ chức Đảng, trừ bỏ “hiệp thÆ°Æ¡ng” mà thá»±c chất là gò ép”.

Trần Độ có 4 câu thơ giãi bày tâm sự thật ngao ngán (và được một số tài liệu đăng lại khác nhau):

Chính vì các quan điểm trên mà ông bị khai trừ khỏi đảng Cộng sản Việt Nam.^[4]

Ấn phẩm viết về cuộc đời ông sau khi ông mất

Tháng 10 năm 2007, Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân phát hành cuốn Chuyện tướng Độ. Cuốn sách dày 318 trang đã vẽ lại chân dung của Trần Độ, là một vị tướng nổi tiếng tài ba đồng thời là nhà văn đã gắn chặt đời mình vào cây súng và cây bút đi cùng dân tộc suốt hai cuộc kháng chiến vÄ© đại. Giúp bạn đọc tìm hiểu về một Trần Độ có nhiều công trạng, có cá tính, thuộc dạng “công thần” của cách mạng Việt Nam: 16 tuổi đã đi hoạt động; 17 tuổi bị địch bắt, bị giam cầm qua nhiều nhà tù…rồi trốn thoát tiếp tục hoạt động.

Có đoạn đại ý: sau 1974 ông được đi công tác nước ngoài (Cộng hòa Dân chủ Đức), ông đã nhận ra rất nhiều điều chÆ°a ổn và không ổn trong nguyên lý cÅ©ng nhÆ° thá»±c tiễn xây dá»±ng chủ nghÄ©a xã hội, ông nghiên cứu và viết một bức “ThÆ° tâm huyết”, dài 14 trang, trình bày tất cả những gì ông thấy, ông nghÄ©, ông muốn về xây dá»±ng chủ nghÄ©a xã hội, gá»­i tới lãnh đạo đảng Cộng sản. Ông viết vào kiến nghị phát hiện của ông về sá»± nhầm lẫn khái niệm trong lý luận của Stalin và dá»± báo những hậu quả của nó, ông hiến những giải pháp, ông không hề né tránh cả những điều mà ngày ấy nói ra rất khó nghe, chấp nhận gặp nguy hiểm.

Giải pháp đáng chú ý nhất là ông đề nghị mời những nước có nền kinh tế phát triển vào trong nước hợp tác đầu tư, không kể đó là nước xã hội chủ nghĩa hay tư bản chủ nghĩa^[5].

Nhà văn Võ Bá Cường đã công bố nguyên vẹn bức thư ấy ở phần cuối cuốn sách. Bây giờ Trần Độ đã mất, cuốn sách này viết về những công trạng của ông, những việc ông đã làm, đã viết dù rằng ông là người bị khai trừ ra khỏi Đảng Cộng sản.^[5].

(Nguồn: Wikipedia)

Đăng bởi: Trường Tiểu Học Tiên Phương

Chuyên mục: Tiểu sử